Geen ziekte maar toch niet beter

PublicatieNr. 24 - 10 juni 2009
Jaargang2009
RubriekHoofdredactioneel
AuteurBen Crul
Pagina's1055

U vindt als arts dat 5 procent van de patiënten met door ziekte verklaarde klachten ‘zeer tot extreem moeilijk te behandelen is’. Dit percentage stijgt naar 20 procent als de klachten deels door ziekte kunnen worden verklaard en tot maar liefst 50 procent bij mensen met medisch onverklaarde klachten. 

Het omgaan met een welomschreven ziekte gaat ons gemakkelijker af dan de subjectieve belevenis van het ziek zijn. Maar met dat laatste komt de patiënt wel op uw spreekuur. Die heeft lak aan uw op de universiteit geleerde systematische kennis over allerlei ziekten. Hij voelt zich ziek, klaar uit en ‘dokter, doe er wat aan’. Disease versus illness. U bent expert over het eerste, de patiënt over het tweede. 

Is die discongruentie een probleem? Ik zou zeggen van ‘ja’. Tenminste, als u ook vindt dat het vreemd is dat u – huisarts, specialist of bedrijfsarts – bij bijna de helft van de klachten waarmee een patiënt zich tot u wendt geen duidelijke oorzaak vindt. 

Daarmee komt een vliegtuig- of automonteur toch niet weg. Wat voor (overbodige) diagnostiek u ook inzet, u vindt geen sluitend antwoord. Als u diagnostisch ‘tot het gaatje gaat’, is het risico op iatrogene schade zelfs erg groot, evenals de mogelijkheid op het vinden van irrelevante zaken die dan plots als relevant worden geduid. 

De kosten van dit alles vliegen macro-economisch flink de pan uit. Uiteindelijk allemaal zeer frustrerend voor de patiënt, die in de extreme vorm onverminderd grote lijdensdruk blijft voelen, persisteert in ziekteverzuim (zie tuchtzaak Substraatloze preudodiagnose) en een alibi heeft om zowel regulier als alternatief te gaan shoppen. 

Voor u als arts is het natuurlijk ook frustrerend, tenzij u louter financieel-economische motieven voor uw medisch handelen heeft. Veel tijd en inspanning met nul resultaat. Daarvoor ben je toch geen dokter geworden. Elke beroepsgroep heeft haar eigen functionele syndroom: zoals dysmenorroe, hartkloppingen, prikkelbaredarmsyndroom, CVS en natuurlijk ook whiplash waarvan promovendus Jan Buitenhuis vorige week in Groningen nog bewees dat het noemen van de diagnose whiplash het herstel eerder belemmert dan bevordert. 

De nieuwe richtlijn waarover Henk Maassen  schrijft -  Ongezond en ongerust -, zou u wat houvast moeten bieden. Maar ook de live-webtv erover op donderdag 18 juni half negen. Ik zal de experts dan zeker de vraag stellen of geruststellen nou helpt of niet.

Ben Crul

Lees ook: 
Uitspraak tuchtcollege: Substraatloze pseudodiagnose
NieuwsReflex: Nieuwe poli lichamelijk onverklaarbare klachten

MCtv Somatoforme klachten en stoornissen

De omgang met patiënten met onbegrepen lichamelijke klachten valt artsen niet makkelijk, blijkt uit de aankomende richtlijn 'Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten en stoornissen'. In een debat onder leiding van hoofdredacteur Ben Crul zullen deskundigen toelichten bij welke zorg deze patiënten baat hebben.Somatoforme klachten en stoornissen. Meld u alvast aan.

Hieronder ziet u de reacties op dit bericht. Plaats ook uw reactie! Ziet u geen reactieformulier?Log in. (2)

"Lees ook de reactie van de directeur van de WSN

Wat is 'functionele' patiëntenparticipatie (MC 25/2008: 1063 en MC 25/2008:1068)? Is dit voor de vorm meedoen en je laten imponeren door een literatuurlijst van 14 pagina's? Is dat verder je mond houden, voorbijgaan aan praktijkervaringen en wetenschappelijke inzichten, alle
whiplashpatiënten beter verklaren en met een hoeraatje de patiëntenorganisatie opheffen? Hoe graag meneer Crul ook zou willen: dit is niet de wijze waarop de Whiplash Stichting Nederland (WSN) werkt.
Crul suggereert in zijn hoofdredactioneel commentaar dat de WSN kan bijdragen aan de oplossing van het whiplashprobleem, maar dat niet wil. Anders dan Crul veronderstelt, 'schoffelt de WSN haar missie niet onderuit door mensen te adviseren om actief te blijven. Sterker nog, de medische richtlijnen van de WSN raden al sinds 2000 het gebruik van de halskraag af. En in de WSNbrochure
'Actief blijven na een whiplash' is een beproefd fysiotherapeutisch oefenprogramma opgenomen.
Helaas zijn we er dan nog niet. De CBO-werkgroep blijkt daarom aanvullend graag een psychogene verklaring te zoeken voor aanhoudende klachten na een whiplash. De onderbouwing van dit concept is mager en het nodigt onterecht uit tot het uitblijven van medisch handelen. De
WSN heeft dit bij CBO aangekaart en haar standpunt onderbouwd met biomedisch wetenschappelijk bewijs, argumenten en ervaringen. De CBO-werkgroep besloot zonder enige vorm van communicatie de gehele reactie van de WSN buiten beschouwing te laten. Patiëntenparticipatie, het begint allemaal met een bereidheid tot samenwerking. Wat verstaan de heer Crul en het CBO onder goed dokterschap? Met hun benadering laten ze
patiënten in de kou staan. De WSN doet een dringend beroep op alle behandelaars met een hart, om whiplashpatiënten zorgvuldig te blijven onderzoeken, behandelen en begeleiden.

Bunnik, juli 2008
Daniëlle van Eden, directeur Whiplash Stichting Nederland"

melissa, Amsterdam - 11-06-2009 12:16

"Met afgrijze heb ik kennis genomen van dit schandalig geschreven artikel welke van een zeer denigrerende manier is jegens patiënten die aan 'onverklaarbarelichamelijke klachten' lijden. Artsen die op deze manier denken over onverklaarde zaken kunnen lijden aan het zogenaamde 'Godcomplexsyndroom' dat is een zeer hardnekkig syndroom -onder vooral artsen- lijders hieraan volharden in het feit dat men denkt over alle kennis te beschikken van het menselijklichaam. In hun beleving zijn uitspraken van denigrerende en enigszins narcitische toon jegens patienten waarbij zij niets kunnen vinden -immers zij zijn de alleswetende- legitiem. Echter de denkfout die men maakt is dat niet alle onverklaarbareklachten niet verklaarbaar zijn louter omdat zij niet beschikken over die kennis anderszinds 'te dom' zijn. Om hun onkunde te maskeren wentelen zij het op de patient af onder de noemer van somatoformestoornis etc.... De geneeskunde moet eens leren accepteren dat zij niet alles kunnen verklaren en daar mee leren omgaan wellicht is cognitieve gedragstherapie een manier om artsen van het 'godcomplexsyndroom' af te helpen.""

Marco, Amsterdam - 10-06-2009 19:59